Al 15 jaar bestaat in Culemborg de Formulierenbrigade: een spreekuur voor mensen die hulp of advies nodig hebben bij hun contact met de overheid over inkomen en financiële regels. Mieke van de Brug (69) is één van de vrijwilligers bij wie mensen terecht kunnen. Zij doet dit werk met veel inzet en heeft een schat aan ervaring: ze werkt al vanaf de oprichting bij de Formulierenbrigade.
Tekst: Frans Huber; Foto’s: Lyanne Art
Vrijwilligers van de Formulierenbrigade kunnen bijvoorbeeld helpen met het ordenen van de administratie; het begrijpen en invullen van formulieren of het aanvragen van een DigiD. Daarnaast helpen ze bij het beantwoorden van inkomensvragen, het regelen van huur- en zorgtoeslag, het omgaan met betalingsachterstanden of schulden en het uitzoeken van de mogelijkheid van kwijtscheldingen of beschikbare regelingen. De Formulierenbrigade is een officieel Toeslagen Servicepunt voor de belastingdienst. De vrijwilligers helpen ook bij vragen over gemeentelijke belastingen maar voor de aangifte van inkomstenbelasting verwijzen ze door. Ondersteuning via de Formulierenbrigade is gratis. De coördinatie wordt uitgevoerd door ElkWelzijn.
Mond-tot-mondreclame
“Het lijkt erop dat de mensen ons inmiddels gemakkelijk weten te vinden,” zegt Mieke, “ze komen vaak via mond-tot-mondreclame. Van de gêne die mensen voorheen hadden om te komen lijkt tegenwoordig minder sprake. Onze spreekuren in Wijkcentrum de Salaamander zitten bijna altijd vol, lopen vaak uit. We nemen ook de tijd voor de mensen, proberen echt contact te maken en goed uit te zoeken waar ze het beste mee geholpen zijn.”
Voor het grootste deel zijn het mensen met een migratieachtergrond die het spreekuur bezoeken. Maar ook veel autochtone Nederlanders komen, mensen met een taalprobleem of bijvoorbeeld mensen die na een scheiding alleen staan en waarbij voorheen de partner zorgde voor de administratie. Veel mensen blijven terugkomen, ze vinden het fijn om een vast gezicht te zien, dat geeft vertrouwen. Mieke: “ik heb zelfs één meneer die al 15 jaar met vragen bij mij komt. Mensen komen vaak binnen met één vraag maar regelmatig zie je aan ze dat ze met meer worstelen. Ook daar kun je vaak mee helpen. Uiteindelijk zie je ze dan met rechtere schouders weer naar buiten gaan, daar word ik erg blij van.”
Eigen ervaringen
“Voor ik aan dit werk begon had ikzelf door een scheiding met de schuldsanering te maken gehad”, vertelt Mieke. “Ik stond er alleen voor en had geen ervaring met het regelen van geldzaken, dat deed mijn man altijd. Ik heb toen veel moeten leren. Door deze ervaringen weet ik wat het is om te worstelen met financiële problemen en schulden. Ik weet uit ervaring dat je dan uiteindelijk niet meer kunt nadenken, het lukt niet meer om je problemen op een rij te zetten. Ik heb geleerd dat het dan slim is om een extra bankrekening te openen waar je gewone inkomsten en uitgaven op komen terwijl alles wat met je schulden te maken heeft op een andere rekening staat. Dat schept ruimte en overzicht. Ik raad dit mensen ook vaak aan. Soms ook helpt het al om samen met bezoekers zorgvuldig naar hun uitgavenpatroon te kijken en te zoeken naar mogelijkheden voor ombuigingen. Dat gaat gemakkelijker wanneer een ander meekijkt.”
Thema’s
Belangrijke thema’s waarmee vrijwilligers van de Formulierenbrigade te maken krijgen, verschuiven in de loop der tijd. Mieke: “Een paar jaar geleden was er een hausse aan aanvragen voor een DigiD, dat is nu gelukkig grotendeels voorbij. De komst indertijd van de voordeurdelersregeling gaf van het begin af aan problemen. Ook nu nog door de geregelde veranderingen in deze regeling. Ook sommige vormen van belastingen brengen mensen in moeilijkheden doordat ze die niet kennen. Zoals de belasting over de PGB of over vakantiedagen die worden uitbetaald. En ook veranderingen in toeslagen zijn vaak lastig voor de mensen.”
“Gelukkig is onze kennis door goede actuele informatie altijd up to date. En voor mij is het door mijn lange ervaring gemakkelijk om ‘bij te blijven’. Ik kan spreekuurervaringen ook gemakkelijk loslaten. En als ik toch ergens mee zit, kan ik altijd terecht bij collega’s of bij Berna van der Heide, onze coördinator bij ElkWelzijn.”
Mieke denkt nog lang niet aan stoppen: “Daarvoor vind ik dit werk veel te leuk. Vooral het contact met de mensen. Dat je echt iets voor ze kunt betekenen. De uitdaging voor mij zit hem vooral in me verdiepen in hun vragen en uitvinden welke hulp het beste aansluit op hun behoefte. Eigenlijk net als ik dat vroeger ook al had toen ik nog in een winkel werkte: ik wilde alleen maar dát verkopen wat de klanten écht wilden hebben.”
