15 jaar geleden ging in Culemborg het project Buurtbemiddeling van start: goed getrainde vrijwilligers helpen buren om conflicten en overlastsituaties op te lossen. Alle Culemborgers kunnen er gratis gebruik van maken. Inmiddels is het project uitgebreid naar 10 nabijgelegen gemeenten. Buurtbemiddeling is ondergebracht bij ElkWelzijn. Ook de gemeente en woningbouwcorporaties nemen er aan deel.
In Culemborg werken 12 bemiddelaars. 5 van hen zijn er al vanaf het begin bij. Zo ook Carleen en Christa.
Tekst: Frans Huber; foto’s: Pauline Huntjens en Carla Roorda
Professioneel
Christa en Carleen hebben beiden een beroep dat verwant is aan buurtbemiddeling. Zij vinden dit vrijwilligerswerk een prettige afwisseling: “Het is veel laagdrempeliger, er zijn minder formele procedures en administratie. Maar toch is ook dit werk heel professioneel: we houden ons aan strikte regels. Alle gesprekken die we hebben zijn vertrouwelijk en we kiezen nooit partij. Het uitgangspunt is dat de uiteindelijke oplossing van de overlastsituatie van de buren zelf moet komen, wij ondersteunen daarbij. In verreweg de meeste gevallen lukt dat ook.”
Vaak vergelijkbare problemen
“Dit werk doet er toe”, zegt Christa, “want je bent bezig met problemen waar mensen wakker van liggen.” Carleen voegt toe: “Ja en ook zo boeiend omdat het gaat om heel gevarieerde problemen, uit het leven gegrepen en heel goed voorstelbaar.”
Bij de buurtbemiddeling komen veel problemen regelmatig terug. Het gaat vaak om geluidsoverlast, over gedoe met tuinen en schuttingen, over huisdieren, rumoerige kinderen of geparkeerde auto’s. Vaak dingen die onbenullig lijken maar waarbij de ergernis steeds verder kan oplopen.
De ervaringen van Carleen en Christa sluiten goed op elkaar aan. Beiden zeggen ze: “Het is heel gewoon en menselijk om soms gedoe te hebben met buren. Het is niet abnormaal als er wrijvingen ontstaan. We kennen dat natuurlijk ook vanuit onze eigen privésituatie. Belangrijk is dat je voorkomt dat zoiets escaleert. Precies daarvoor bestaat buurtbemiddeling: wanneer je je onmachtig voelt om zo’n conflict aan te pakken, dan is het goed om tijdig aan te kloppen. Wij kunnen dan helpen.”
Ieder traject is anders
Christa en Carleen: “Hoe het dan verder gaat, is heel verschillend. Soms zijn klagers met een advies en tips al zo geholpen, dat ze zelf verder kunnen in het contact met hun buren. Anders worden wij als bemiddelaars ingeschakeld. Wij werken altijd met zijn tweeën.” Christa: “Dat is heel prettig want je kunt samen overleggen, eventueel kiezen voor een taakverdeling, en soms ook samen stoom afblazen.” Carleen: “En je houdt elkaar scherp, je kunt elkaar zonodig aanspreken.”
Beiden: “We hebben eerst een gesprek met de klager. Daarna zoeken we contact met de andere buren en sturen aan op een apart gesprek met hen om ook hun kant te horen. Onze mening doet er daarbij niet toe.” Carleen: “Wij luisteren open en zonder oordeel naar beide partijen. Vaak is dat heel verrassend, je hoort een klacht vanuit twee verschillende belevingswerelden, het lijkt soms of het om twee verschillende kwesties gaat.”
Zo’n gesprek met die andere buren kan ook onverwachte resultaten geven: “We komen tegen dat deze mensen geen idee hebben van de overlast die hun buren ervaren. Het kan dan gebeuren dat ze zelf komen met voorstellen voor een oplossing. Verdere gesprekken zijn dan niet nodig.” Maar vaak ligt de zaak ook ingewikkelder: “Als een oplossing zich niet spontaan aandient, sturen we aan op een gesprek met beide partijen. Daarbij mikken we erop dat de mensen onder onze begeleiding zelf naar een oplossing zoeken. Belangrijk daarbij is dat ze weer met elkaar gaan praten, naar elkaar kunnen luisteren en straks als goede buren verder kunnen. Soms is dat al voldoende zonder dat er harde afspraken gemaakt worden. Andere keren maken ze samen een lijstje met afspraken. Soms is het ook nodig dat er een echte vaststellingsovereenkomst wordt afgesloten, een soort contract met punten dat wij met hen opstellen en waar beide partijen hun handtekening onder zetten.”
Gegroeid in dit werk
Carleen en Christa vinden dat ze als buurtbemiddelaar door de jaren heen steeds vaardiger zijn geworden: “de eerste keren, 15 jaar geleden, was het best spannend om zomaar bij mensen op de stoep te staan met de vraag of we even binnen mogen komen. Door dat vaker te doen, gaat het veel meer vanzelf. We merken dat de mensen het fijn vinden hun verhaal te doen. En heel prettig en waardevol is, dat we zo’n goed team hebben. Met een aantal van de anderen hebben we al zoveel meegemaakt, zoveel ervaringen gedeeld, dat is net een warm bad.”
Beiden menen dat de inhoud en de aanpak van de buurtbemiddeling sinds de oprichting niet zijn veranderd. “Wél trekken mensen nu eerder aan de bel waardoor conflicten vaak minder escaleren en daarmee ook beter oplosbaar zijn. Vroeger werden problemen vaak gemeld via verwijzing door bijvoorbeeld de politie. Dat is nu minder en komt waarschijnlijk omdat we meer bekend zijn bij de burgers. En dat mensen beter weten dat we 100 procent vertrouwelijk met hun verhaal omgaan.”
Wil je meer weten over hoe buurtbemiddeling werkt, of wil je vrijwilliger worden? Bekijk deze pagina.
